بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
نهضت امام حسین«سلام‌الله‌علیه» درس‌های اخلاقی و پیام‌های معنوی فراوانی دارد که در طول تاریخ و برای همۀ انسان‌ها و انسان امروز هم، سازنده و آموزنده است. از این‌رو در حالی که اهمیّت به عزاداری و اهتمام به زنده نگه داشتن شعائرِ رویداد عظیم عاشورا لازم و ضروری است، امّا توجّه و عمل به درس‌های بزرگ نهضت حسینی«سلام‌الله‌علیه» نیز برای همگان به ویژه پیروان و شیعیان آن امام همام، لازم‌تر و ضروری‌تر است، زیرا جوهرۀ قیام حسینی«سلام‌الله‌علیه»، تثبیت و تحکیم همین تعالیم نورانی در جامعۀ انسانی و به تعبیر خودِ سیدالشّهداء«سلام‌الله‌علیه»، اصلاح و به سامان آوردن و تهذیب نمودن جامعه است: «إِنّی لَمْ أَخرُجْ أَشِراً و لا بَطِراً و لا مُفْسِداً و لا ظالِماً، إِنَّما خَرجْتُ لِطَلَبِ إلاصلاحِ فی أُمَّةِ جَدّی» و به همین سبب، جاه‌طلبی و کام‌جویی و آشوب‌گری و ستمگری در این قیام راه نداشته است.
باید توجّه شود که عاشورا، معلّم اخلاق بشریّت است و می‌تواند انسان‌ها را آشکارا و به صورت عملی، با فضائل و رذائل اخلاقی آشنا سازد.
در نبرد عاشورا، رذیلت‌های نفسانی و صفات زشتی مانند حسد، جهل، غضب، کینه، تکبّر، مکر، سنگ‌دلی، ناسپاسی، پیمان‌شکنی، لجاجت، غرور، حرص، طمع، دنیادوستی، فسادانگیزی، ریاست‌طلبی، ظلم و بی‌عدالتی در لشکر دشمنان حضرت سیدالشّهداء«سلام‌الله‌علیه» موج می‌زد.
در سوی دیگر، صفات نیکوی انسانی و فضائل اخلاقی، در امام حسین«سلام‌الله‌علیه» و یاران ایشان تبلور یافته بود. برخی از آن صفات عبارتند از: صبر، ایثار، فداکاری، عفو، صداقت، غیرت، محبّت، خلوص، شجاعت، عزّت‌نفس، شکر، تسلیم و رضا، سخاوت، جوانمردی، خیرخواهی، حرّیّت، آزادگی و شهادت‌طلبی.
امام حسین«سلام‌الله‌علیه» برای اعتلای دین و احیای ارزش‌های دینی و فضیلتهای اخلاقی و مبارزه با بدعت‌ها و انحرافات در دین و رذیلت‌های اخلاقی، همه هستیِ خود، حتّی کودک شیرخوار را در راه خداوند فدا کردند، چنانکه خود آن حضرت، هدف از قیام خود را چنین بیان کرده‌اند: «وَ أَنَا أَدْعُوکُمْ إِلى کِتابِ اللّهِ وَ سُنَّةِ نَبِیِّهِ صَلی‌الله عَلیهِ وآلِه وسَلَّم فَاِنَّ السُنَّةَ قَدْ أُمیتَتْ، وَ إِنَّ الْبِدْعَةَ قَدْ أُحْیِیَتْ». و لذا پیروان ایشان نیز باید دربارۀ دین و ارزش‌های دینی و آرمان‌های اخلاقی از هیچ کوششی دریغ نکنند و دست‌کم در حفظ دین خود و التزام و عمل به ارزش‌های اخلاقی و فضیلتهای انسانی کوشا باشند.
به عنوان نمونه: خیرخواهی و ایثارگری شهدای کربلا، سرمشقی آموزنده برای آحاد مردم است که می‌توانند با به‌کارگیری آن، روابط خود را با دیگران، به وجهی نیکو، تنظیم کنند؛
چنانکه بخشش جناب حرّ و چشم‌پوشی از گناه وی بعد از پشیمانی و نیز تکریم شخصیّت او، سرمشق مناسب دیگری از درس‌های عاشوراست که توجّه و عمل به آن، ارتباط خانوادگی و اجتماعی افراد با یکدیگر را بهبود می‌بخشد؛
و همان‌گونه که توجّه و اهتمام امام حسین«سلام‌الله‌علیه» و یارانش و خاندان مطهّرش به نماز و دعا وذکر و مناجات با پروردگار در شب عاشورا و نیز در روز عاشورا و در آن بحبوحه جنگ و جدال و پس از آن در دورۀ اسارت آل‌الله«سلام‌الله‌علیهم»، درس سازنده و آموزندۀ دیگری است که عمل به آن، می‌تواند رابطۀ انسان با خداوند را تعریف و تنظیم نماید؛
و ده‌ها و صدها نمونۀ دیگر از این دست را می‌توان در صحنۀ کربلا و عاشورا یافت.
خلاصه اینکه: درس مهمّ عاشورا، عبرت گرفتن از عاقبت شوم پیروان صفات رذیله و تلاش در جهت ریشه‌کن ساختن یا حداقل سرکوب آن صفات، از یک‌سو و اسوه قرار دادن پیروان صفات حسنه و کوشش در راستای تحصیل فضیلتهای اخلاقی، از سوی دیگر است.
در واقع تفکّر و تعمّق در رخدادهای عاشورا، راهی برای تهذیب نفس آدمیان است و هدف بزرگ ارسال رسولان الهی و انزال کتب آسمانی را تحقّق می‌بخشد و همۀ اهل‌معرفت به ویژه جونان حق‌جو و تکامل‌طلب می‌توانند برای دستیابی به یک زندگی معنوی و پیروزی در جهاد با نفس، از این واقعۀ بزرگ درس‌آموز، نهایت استفاده را بنمایند.
انسان معاصر در روزگار ما هم اگر دغدغۀ اخلاق و معنویّت‌گرایی، دغدغۀ حقوق بشر و حقّ انسان، دغدغۀ عدالت و ظلم‌ستیزی، دغدغۀ واقع‌گراییِ عقلانی، دغدغۀ حقیقت‌طلبی و دغدغۀ تکامل‌خواهی دارد، می‌تواند این دغدغه‌ها را در کلاس عاشورا و امام حسین«سلام‌الله‌علیه» دنبال نموده و درس‌های آموزنده و سازنده در این زمینه‌ها را از این کلاس بی‌پایان فرا گیرد.
اَلسَّلامُ عَلَی الْحُسَیْن وَ عَلی عَلَیِ بْن الْحُسَین وَ عَلی اَوْلادِ الْحْسَیْن وَ عَلی اَصحابِ الْحُسَین.
حسين المظاهرى
16 / صفر‌الخیر / ١٤٤5
11 / شهریور / ١٤٠2
