صفحه 285

مسئله 1874- اگر انسان طلبكار خود را حواله بدهد كه طلب خود را از ديگرى بگيرد و طلبكار قبول كند، بعد از آنكه حواله درست شد، كسى كه به او حواله شده بدهكار مى‏شود، و ديگر طلبكار نمى‏تواند طلبى را كه دارد از بدهكار اوّلى مطالبه نمايد.

مسئله 1875- بدهكار و طلبكار و كسى كه سر او حواله شده بايد رشيد باشند و كسى آنها را مجبور نكرده باشد و ممنوع از تصرّف در اموالشان هم نباشند.

مسئله 1876- اگر سر كسى حواله بدهند كه بدهكار است، لازم است كه قبول كند، ولى حواله دادن سر كسى كه بدهكار نيست، در صورتى صحيح است كه او قبول كند، و نيز اگر انسان بخواهد به كسى كه جنسى بدهكار است جنس ديگرى حواله دهد، مثلاً به كسى كه جو بدهكار است گندم حواله دهد، تا او قبول نكند حواله صحيح نيست.

مسئله 1877- موقعى كه انسان حواله مى‏دهد، بايد بدهكار باشد، ولى حواله‏هايى كه در عرف مرسوم است كه انسان كسى را كه طلبكار نيست به كسى حواله مى‏دهد، صحيح است، گرچه احكام حواله را ندارد، و كسى كه به او حواله مى‏شود اگر به حواله دهنده بدهكار باشد، بايد قبول كند.

مسئله 1878- حواله دهنده و طلبكار بايد مقدار حواله و جنس آن را بدانند، و لو اجمالًا؛ پس اگر به او بگويد يكى از دو طلب خود را از فلانى بگير و آن را معيّن نكند، حواله صحيح است و همچنين اگر بدهى واقعاً معيّن باشد، ولى بدهكار و طلبكار در موقع حواله دادن مقدار آن يا جنس آن را ندانند، حواله صحيح است؛ مثلاً اگر طلب كسى را در دفتر نوشته باشد و پيش از ديدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببيند و به طلبكار مقدار طلبش را بگويد، حواله صحيح مى‏باشد.

مسئله 1879- طلبكار مى‏تواند حواله را قبول نكند، گرچه كسى كه به او حواله شده فقير نباشد و در پرداختن حواله هم كوتاهى ننمايد.

مسئله 1880- اگر سر كسى حواله بدهد كه بدهكار نيست، چنانچه او حواله را قبول كند، پيش از پرداختن حواله نمى‏تواند مقدار حواله را از حواله دهنده بگيرد، و اگر طلبكار به كمتر از آن‏ راضى شود، فقط همان مقدار را مى‏تواند از حواله دهنده بگيرد.

صفحه 286

مسئله 1881- هیچ‌یک از حواله دهنده و حواله گيرنده نمى‏توانند قرارداد حواله را به هم بزنند مگر اينكه همه يا يكى از آنان براى خود حقّ فسخ قرار دهد، ولى اگر كسى كه سر او حواله داده‏اند در همان وقت حواله دادن فقير باشد و طلبكار نداند، مى‏تواند حواله را به هم بزند، امّا اگر بعداً فقير شده يا اينكه از اوّل فقير بوده و طلبكار مى‏دانسته است، حقّ فسخ ندارد.

مسئله 1882- اگر حواله دهنده، خودش طلب طلبكار را بدهد، چنانچه به خواهش كسى كه به او حواله شده، داده است، ذمّۀ او برئ مى‏شود و مى‏تواند چيزى را كه داده از او بگيرد، و اگر بدون خواهش او داده، نمى‏تواند چيزى را كه داده از او مطالبه نمايد.