جستجو :
اَللّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَن صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلى آبائِهِ في هذِهِ السّاعَةِ وَ في كُلِّ ساعَةٍ وَلِيّاً وَ حافِظاً وَ قائِداً وَ ناصِراً وَ دَليلاً وَ عَيْناً حَتّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فيها طَويلاً
امروز: ۱۴۰۳ جمعه ۱۶ آذر


 
  • پیام به یادوارۀ شهدای گمنام جامعۀ اطلاعاتی استان اصفهان
  • درس اخلاق؛ انسان در قرآن، جلسۀ دوازدهم: انسان، حامل امانت الهی
  • پيام تسلیت در پى شهادت حجت‌الاسلام والمسلمين سيدحسن نصرالله
  • پیام در پی جنایات اخیر رژیم صهیونیستی در لبنان
  • پيام تسلیت در پی حادثۀ اندوهبار معدن طبس
  • پيام تسلیت به مناسبت ارتحال حضرت آيت‌الله محفوظى«رضوان‌الله‌عليه»
  • پیام خطاب به حضرت آیت‌الله العظمى شبيرى زنجانى«دامت‌بركاته‌الشّريف»
  • پیام به نشست نکوداشت علّامۀ مجلسی«قدّس‌سرّه‌الشّریف»
  • درس اخلاق؛ انسان در قرآن، جلسۀ یازدهم: هدف از خلقت انسان(5)

  • -->

    فصل سى و پنجم: پاداش و كيفر، تكوينى است نه قراردادى

    از بحث‌هاى قبلى به خوبى استفاده شد كه رابطه دنيا و آخرت، رابطه عينيّت و ظاهر و باطن است و اين دو در حقيقت دو روى يك سكّه‏‌اند، سكّه‌‏اى كه يك روى آن دنيا و روى ديگر آن آخرت است. آنچه را ما در اينجا مى‌‏كاريم در آنجا برداشت مى‌‏كنيم و نتيجه اعمال دنيايى را در آن سرا مى‌يابيم، اگر خوب است به صورت نعمت‌هاى بهشت و اگر بد است به صورت نقمت‌هاى جهنّم:

    »فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرَّاً يَرَهُ.» [1]

    »هر كس به اندازه ذرّه‏‌اى كار خير انجام دهد آن را مى‌‏بيند و هر كس به اندازه ذرّه‌‏اى كار بد كرده آن را مى‌‏بيند.»

    اين آيه شريفه كه نظير آن در قرآن شريف فراوان بوده و از محكمات است و تقدير و تأويل ندارد، دلالت مى‏كند كه انسان، خودِ آن خير يا شرّ را مى‌‏بيند نه جزاى آن را، اگر ذرّه‌‏اى خوبى كند همان را به صورت پاداش و نعمت‌هاى بهشتى مى‌‏يابد و اگر ذرّه‌‏اى بدى كند، همان را به صورت آتش و نقمت‌هايى در جهنم مى‌‏يابد و از طرف حقّ  تبارك و تعالى - به آنها چنين خطاب مى‌‏شود:

    »ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ اَيْديكُمْ وَ اَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلّامٍ لِلْعَبيدِ.» [2]

    »اين در مقابل كارهايى است كه از پيش فرستاده‌‏ايد، خداوند نسبت به بندگانش هرگز ستم روا نمى‌‏دارد.»

    بنابراين مسأله خلود و جاودانگى پاكان و نيكان در بهشت و خلود و جاودانگى آلودگان و معصيت‌كاران در جهنّم براى اهل جهنّم امرى طبيعى است. همچنين عذاب‌هاى دردناك جهنّم نظير نعمت‌هاى بهشتى امرى قرار دادى و به عنوان كيفر يا پاداش نيست تا گفته شود آن كيفرها و پاداش‌ها با آن اعمال موقّت دنيايى تناسب ندارد و خلود در جهنّم با اعمال زشت موقّت - كه حدّ بالاى آن مثلاً در يك دوره عُمر صد ساله است - متناسب نيست.

     البته «توبه» در اين دنيا و «مغفرت» و «شفاعت» در آخرت براى كسانى كه لياقت دارند و با دست خود اين شايستگى‌‏ها را از بين نبرده‏‌اند، باعث رهايى گناهكاران مى‌‏شود و به عبارت ديگر ميان انسان و آتش فاصله مى‌‏اندازد و بلكه از قرآن شريف استفاده مى‌‏شود كه «توبه» انسان و «مغفرت» خداوند و «شفاعت» اهل‌بيت(سلام‌الله‌علیهم): آتش و نقمت‌هاى آن را نابود مى‌‏كند:

    »اِلّا مَنْ تابَ وَ امَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَاُولئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ.» [3]

    »مگر كسانى كه توبه كنند و ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند كه خداوند گناهان آنان را به نيكي‌ها تبديل مى‌‌‏كند.»

     همچنانكه از قرآن كريم استفاده مى‏‌شود كه بعضى اعمال نيز، نعمت‌هاى بهشتى را نابود مى‌‏كند و در حقيقت حسنه را به سيّئه تبديل مى‏‌نمايد:

    »لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْاَذى كالَّذى يُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَومِ الْاخِرِ.» [4]

    »بخشش‌هاى خود را با منّت و آزار باطل نكنيد مانند كسى كه مال خود را براى نشان دادن به مردم انفاق مى‏كند و به خداو روز قيامت ايمان نمى‌‏آورد.»

    »وَ مَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دينِهِ فَيَمُتْ وَ هُوَ كافِرٌ فَاُولئِكَ حَبِطَتْ اَعْمالُهُمْ فِى الدُّنْيا وَ الْاخِرَةِ وَ اُولئِكَ اَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَ.» [5]

    »كسى كه از آيينش برگردد و در حال كفر بميرد تمام اعمال نيك او در دنيا و آخرت بر باد مى‏رود و آنان اهل دوزخ هستند و هميشه در آن خواهند بود.»

    اين نكته آخر يعنى تبديل حسنات به سيئات و بالعكس، همان چيزى است كه متكلّمين و علماء علم كلام، از آن با عنوان «حبط و تكفير» ياد كرده‏‌اند كه «حبط» عبارت است از اينكه ثواب اعمال پيشين بر اثر گناهان از بين برود و «تكفير» به اين معنى است كه كيفر و آثار گناهان پيشين به خاطر اعمال نيكِ بعدى، زائل شود. كلاميّون شيعى به تبعيّت از قرآن كريم و معصومين: در اين زمينه، كلمات متين و ارزنده‏اى دارند كه بايد به محل تفصيل آن مراجعه كرد.

     ===================

    پی‌نوشت‌ها:

    [1] زلزال، 7و8.

    [2] انفال، ‌51.

    [3] فرقان، 70.

    [4] بقره، 264.

    [5] بقره، ‌217.

    احکام
    اخلاق
    اعتقادات
    اسرار حج
    مناسک حج
    صوت
    فيلم
    عکس

    هر گونه استفاده از مطالب این سایت با ذکر منبع بلامانع می باشد.
    دفتر مرجع عاليقدر حضرت آية الله العظمى مظاهری «مدّظلّه‌العالی»
    آدرس دفتر اصفهان: خيابان عبد الرزاق – کوی شهيد بنی لوحی - کد پستی : 99581 - 81486
    تلفن : 34494691 -031          نمابر: 34494695 -031
    آدرس دفتر قم :خیابان شهدا(صفائیه)- کوی ممتاز- کوچۀ شماره 1(لسانی)- انتهای بن‌بست- پلاک 41
    تلفن 37743595-025 کدپستی 3715617365