اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم. رب اشرح لی صدری و یسرلی امری واحلل عقده من لسانی یفقهو قولی.

مساله آخر در باب علی الید ما اخذت حتی تودی تعاقب ایادی است و این مساله مشکلی هم در فقه هست و آن اینست که اگر مثلاً اتومبیل کسی را شخصی غصب کرد و آن اتومبیل را به دیگری فروخت، حالا آن دیگری دانسته یا ندانسته خرید در حقیقت مالک نمی‌شود، آن هم به دیگری فروخت حالا دزد اول پیدا شد، یعنی آن اتومبیل صاحبش معلوم شد که کیست آن صاحب اتومبیل اتومبیلش را پیدا کرد می‌گویند تعاقب ایادی یعنی دست بعد از دست همه دستها غصبی است.

در تعاقب ایادی مشهور در میان اصحب اینست که این (صاحب اصلی مال) به هر کسی (از این خریدارها) بخواهد مراجعه کند می‌تواند می‌تواند به غاصب (اولی) مراجعه بکند و اگر او بگوید تلف شده، نمی‌توانم بدهم مثلش یا قیمتش را بدهد اگر هم می‌تواند عین را بدهد باید عین را بدهد به دومی هم می‌تواند مراجعه بکند به سومی هم می‌تواند مراجعه کند می‌تواند به آخری هم مراجعه نکند برود اتومبیلش را بردارد و برود دنبال کارش این مشهور در میان اصحاب است و روی قاعده هم گفتند که علی الید ما اخذت حتی تودی راجع به همه آنهاست آنکه اتومبیل را غصب کرده  علی الید دارد علی الید ما اخذت حتی تودی، آنکه ماشین را خریده و نمی‌داند چه رسد که بداند علی الید دارد برای اینکه ضمان تابع عمد و سهو نیست آن سوی باز قاعده علی الید دارد آن چهارمی هم که ماشین پیشش است باز قاعده علی الید دارد و این آقای صاحب مال ماشینم را بدهید چنانچه می‌تواند برود و ماشینش را بردارد و برود یا غاصب را بگیرد و از غاصب که دزد اول بوده طلب مالش را بکند، لذا این در میان اصحاب مشهور شده و ایرادی که ما داریم اینست که در جائی که تلف شده باشد، حرف خوبی است مثل اینکه دزد ماشین را فروخته سومی ماشین را چپ کرده نابود کرده دیگر ماشینی در کار نیست خوب در اینجاها می‌توانیم بگوئیم که به هر کدام  از اینها مراجعه بکند می‌تواند بنا به قاعده علی الید به اولی بگوید که آقا ماشینم را دزدیدی بده به دومی می‌گوید ماشینم مدتی دست تو بوده دست تو آمده فروختی علم الید ما اخذت حتی تودی ماشینم را بده به سومی هم می‌تواند به چهارمی هم که ماشین را تلف کرده می‌تواند لذا اگر تلف شده باشد قاعده علی الید ما اخذت حتی تودی جاری می‌شود و تعاقب ایادی هست و درست هم هست و اما اگر ماشین موجود باشد اگر ماشین موجود باشد نوبت به قیمت نمی‌رسد وقتی نرسید این حتماً باید سر ماشینش برود و ماشین را بردارد و برود آن آقا هم اگر دانسته بوده هیچ اگر هم ندانسته بوده مراجعه به قبلی می‌کند آن قبلی اگر دانسته هیچ اگر ندانسته بوده مراجعه به قبلی می‌کند آن قبلی اگر دانسته بود هیچ اگر نداسنته بوده مراجعه به قبلی می‌کند تا بالاخره به دزد برسد دیگر پول را از دزد بگیرند البته من عقیده دارم آنجائی که دانسته ماشین را خریده باشد آن هم اقدام علی ضرر کرده دیگر او ماشینش را گرفته بقیه هم هیچ اما اگر ندانسته باشد فقط آن دزد بداند این وسطی‌ها چونکه نمی‌دانستند دیگر هیچ اما آن آخری می‌خواهد بداند می‌خواهد نداند مسلم عین موجود است و آن آقای (صاحب مال) باید سر عین برود و ماشینش را بگیرد و برود آنکه الان صاحب ماشین است آن غاصب الان می‌گوید کجا می‌روی می‌گوید ماشینم را بردند تو هم برو حقت را از دیگران بگیر آن کسی که ماشین را خرید اگر ماشین دزدی بوده نمی‌تواند به دیگری مراجعه کند برای اینکه اقدام علی ضرر کرده چشمش کور که ماشین دزدی نخرد و اما اگر نه می‌تواند به قبلی مراجعه کند و بگوید ماشین دزدی به من فروختی و (صاحبش) آمد و برد پولش را بده تا برسد به غاصب. غاصب دیگر دانستن و ندانستن که فرض نمی‌شود دیگر خواه ناخواه مسئول است حالا که مسئول شد دیگر چه چیزی باید بدهد؟ به چه کسی باید بدهد؟ آن آقائی که دانسته ماشین را خریده و این آقا هم آمده ماشین را برداشته و رفته آیا می‌تواند به غاصب مراجعه بکند؟ ما می‌گوئیم نه چرا نه؟ اقدام علی  ضرر کرده در حقیقت دانسته دزدی کرده و شریک دزد شده پس ضمان نه. حالا آن غاصب چه آن غاصب که حق مردم داده شده و ماشین را (صاحب مال) برده این هم باید بگوئیم هیچ، بله کتک را هم می‌خورند شکی نیست زندانی همه می‌شوند کتک همه می‌خورند بما یراه الحاکم پول ماشین می‌گیرد، هر کاری می‌خواهد بکند و اما ضمان هست یا نه؟ این غاصب ضمان دارد یا نه؟ می‌گوئیم نه ماشین را آن آقا که برد و تمام شد دیگر حالا آن کسانی که ماشین را خریدند حق مراجعه کردن ندارند چون اقدام علی ضرر کردند و شریک دزد بودند آنها هم که نمی‌توانند مراجعه کنند وقتی نتوانستند این غاصب در حالیکه ماشین را غصب کرده اما چون صاحب ماشین ماشین را برده دیگر باید بگوئیم هیچ چیز.

لذا آن ماشین را آن صاحب مال می‌برد صاحب ماشین ماشینش را برمی دارد و می‌رود حالا 3 نفر باقی می‌مانند یک نفر غاصب یک نفر خریدار که می‌داند دزدی است یک نفر دیگر هم خریدار که ماشین پیشش بوده و می‌داند دزدی است خوب ماشین را که گرفتند و بردند هیچ حالا این 2 نفر می‌توانند به غاصب مراجعه بکنند یا نه؟ ما می‌گوئیم نه. چرا نه؟ برای اینکه خودش مالش را از بین برده اقدام بر ضرر کرده شریک دزد بوده همین طور که غاصب نمی‌تواند به کسی مراجعه کند آن دو تا هم غاصب بودند نمی‌توانند به غاصب مراجعه کنند.

لذا اگر ما بخواهيم درستش بکنيم بايد صورت جهل را جلو بياوريم. آن وقت درست مي شود. آن آقا ماشينش را گرفته رفته تمام شد. آن آقا توي چاهش انداخته اند(آن کسي که ماشين پيش او بوده صاحب ماشين آمده برده) وقتي او را در چاه انداختند بايد به کسي که او را در چاه انداخته مراجعه کند. مراجعه به کي مي کند به اون کسي که ماشين را به او فروخته . يک دفعه عمدي است بايد خسارت بدهد ولي يک دفعه جهل است بايد به ديگري مراجعه کند. مراجعه مي کند به اصل غاصب و پولش را مي گيرد. قاعده علي اليد درست در مي آيد، تعاقب ايادي درست در مي آيد . اون به ماشينش ريده و پول آن ماشين را هم غاصب داده.

و اما صورت عمد آن را بخواهيم بگوييم تعاقب ايادي نمي شود گفت. صورت وجود ماشين بخواهيم بگوييم تعاقب ايادي اين مي تواند به اون وسطي مراجعه بکند و بگويد ماشينم را بده . خوب مي گه ماشينت در پارکينگ فلاني است. نوبت به بدل نميرسه. نوبت به مثل نميرسه .نوبت به قيمت نميرسه تا علي اليد وسطي را هم بگيرد .الا اينکه نتواند

و صلي الله علي محمد و آل محمد