اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم. رب اشرح لی صدری و یسرلی امری واحلل عقدﺓ من لسانی یفقهوا قولی.

مشهور در میان فقهاء این است که اگر زن پاک شد و می‌داند که عصر پاک است خب در جایی که باید صبر بکند نمازش را در حال پاکی بخواند حرفی نیست و اما اگر پاکی پاکی موقت باشد مثل این‌که می‌داند عصر پاک است اما بعد دو دفعه خون می‌بیند این آیا باید صبر کند یا نه؟ اگر صبر نکرد و نمازش را خواند آیا این نماز باطل است یا نه؟

این مسئله از مصادیق مسئله بدار است یک کسی آب ندارد اما می‌داند عصر آب دار می‌شود یا بدنش نجس است در مسافرت است می‌داند عصر به منزل می‌رسد این آیا باید صبر کند یا نه؟

مسئله اختلافی است یک دسته گفته‌اند که حال فعلی مناط است این الان نماز برایش واجب است می‌تواند با بدن نجس با تیمم نماز بخواند بعضی از بزرگان هم فرموده‌اند نه باید صبر بکند وقتی برسد به منزل، خودش را تطهیر کند با وضو با غسل نماز بخواند به این می‌گویند قضیه بدار یعنی آیا می‌تواند نمازش را جلو بیندازد یا نمی‌تواند؟

در فقه یعنی در مسئله تیمم ما گفتیم نه، چرا نه؟ می‌گفتیم که تیمم در موقع اضطرار است و این عرفا صادق نیست برایش که مضطر باشد یک مسئله عرفی است باید ببینیم عرف این را مضطر می‌داند، عرف این را لم تجدوا ماء می‌داند اگر بگوید لم تجدوا ماء است می‌تواند نماز بخواند و اما اگر عرف بگوید این لم تجدوا ماء نیست مصداق لم تجدوا ماء فتیمموا نیست و ما آن‌جا گفتیم در تیمم و مثل تیمم مثل همین مسئله ما این لم تجدوا ماء نیست این آن زنی که باید غسل یا در هر نمازی یک وضو یا تطهیر خودش این زن از آن زنها نیست بلکه زنی است که می‌تواند نمازش را با وضو با طهارت نمازش را بخواند اگر شما در آن مسئله بدار بگویید که این خانم یا آن متیمم می‌تواند نمازش را جلو بیندازد با فرضی که می‌داند این پاک می‌شود خب معلوم است که نماز نمی‌تواند بخواند و اما اگر گفتید نه تکلیف تکلیف بالفعل است الان دارد و به این خانم می‌گویند که در حالی که خون داری حالا یا بیرون آمده یا درون، در حالی که خون‌داری تو می‌توانی با وضو نماز بخوانی اگرمورد غسل هم هست با غسل نماز بخوانی ولو این‌که پاک هم نباشی لذا مسئله 11 ما دائر مدار آن قضیه بدار است آن‌جا اگر گفتیدبدار، تعجیل جایز است این‌جا هم جایز است و اگر گفتید نه، نه.

مسئله 12 این است که اگر کسی غسل مثلا متوسطه غسل خودش را کرد و بعد هم پاک شد حالا آیا این‌که پاک شده باید برای نماز ظهر و عصر غسل بکند یا نه؟ یا مثلا استحاضه قلیله بوده و حالا نماز صبحش را با وضو نماز خوانده الان موقع نماز ظهر و عصر است و الان پاک است در حالی که استحاضه کثیره بوده الان پاک است آیا برای نماز ظهر و عصر باید غسل کند یا نه؟ مسئله در فقه ما اگر مطالعه کرده باشید یک اختلاف عجیبی است مثلا مثل شهیدین شهید اول و دوم محقق دوم گفته‌اند این باید غسل بکند چرا؟ گفته‌اند برای این‌که این استحاضه بوده و این استحاضه غسل دارد و چون استحاضه کثیره بوده مثلا الان ولو پاک است باید غسلش را بکند مثل جنابت می‌بیند چنانچه اگر زنی جنب باشد حالا الان موقع نمازش است برای رفع جنابتش باید غسل کند این هم برای رفع استحاضه‌اش باید غسل بکند اما شیخ در مبسوط علامه در قواعد و بعضی از بزرگان دیگر گفته‌اند نه غسل لازم نیست گفته‌اند غسل استحاضه برای نماز است نه برای استحاضه، و چون برای نماز است این الان پاک است حالا ولو این‌که دو ساعت قبل از ظهر این استحاضه بوده استحاضه‌اش هم کثیره بوده اما الان پاک است وقتی الان پاک باشد دیگر خودش را تطهیر می‌کند وضو می‌گیرد برای نماز مثل زنهای دیگر نماز می‌خواند و دیگر لازم نیست غسل هم بکند برای این‌که زن مستحاضه بوده است دلیلی بر مسئله نداریم الا همین ادله فقهی که مثل مرحوم شهیدین فرموده‌اند این غسل برای استحاضه است این استحاضه بوده این الان مثل زن جنب است باید غسل کند نماز بخواند آن کسانی که گفته‌اند نه گفته‌اند که این خانم برای نماز باید به وظیفه عمل بکند و این برای نماز ظهرش الان پاک است وقتی پاک باشد دیگر وظیفه‌اش این است که اگر آلوده است خودش را تطهیر بکند اگر بی‌وضوست وضو می‌گیرد نماز می‌خواند، غسل برای نماز است نه برای استحاضه، اگر گفتید زن مستحاضه باید غسل بکند خب این الان باید غسل بکند غسلش را نکرده باید الان غسل بکند مثل زن جنب، و اما اگر گفتید نه این غسل برای نماز است و استحاضه مثل جنابت نیست مثل حیض نیست اگر حائض بود برای حیضش باید غسل بکند اما استحاضه مثل جنابت نیست مثل حیض نیست بنابراین غسل باید بکند برای نماز، برای نماز است که اگر استحاضه قلیله باشد لکل صلاه وضو اگر استحاضه متوسطه باشد لکل یوم غسل و لکل صلاه وضو و اگر استحاضه کثیره باشد لکل صلاه وضو و لکل صلوه  غسل الا ان تجمع، همه روایات ما روی این بود که این خانم موقع نماز اگر استحاضه قلیله است عمل بکند استحاضه متوسطه است عمل بکند استحاضه کثیره است عمل بکند و اما الان این خانم نه استحاضه قلیله است نه متوسطه نه کثیره خب وقتی چنین باشد غسل لازم نیست، اگر آلوده است خودش را تطهیر می‌کند و اگر وضو ندارد وضو برای آن حدثی که از او سرزده مثلا ادرار کرده برای آن وضو می‌گیرد نماز می‌خواند، ظاهراً قطع نظر از اصل این حرف مهم است و محشین بر عروه هم خیلی همین حرف را می‌زنند و می‌گویند این خانم که پاک شده برای نمازهای بعدی دیگر لازم نیست غسل کند یا وضو بگیرد حالا غسلش مراد است لازم نیست غسل بکند چرا ؟ برای این‌که زن مستحاضه غسل ندارد، زن حائض است که غسل دارد وقتی پاک بشود، زن جنب است که غسل دارد وقتی جنب بشود و اما زن مستحاضه من حیث هی مستحاضه غسل ندارد خب وقتی غسل نداشت این خانم الان پاک است وقتی پاک است دیگر غسل لازم نیست، هذا کله اگر شما یک کدام از این دو دلیل را نتوانستید قبول بکنید یا یکی از این دو دلیل را قبول بکنید.

حالا اگر شک بکند اگر کسی شک بکند آیا مثلا خانمی است قبل از ظهر پاک شده یا حالا قلیله باشد یا متوسطه باشد یا کثیره و الان پاک است حالا نمی‌دانیم آیا غسل کند یا نه؟ برائت می‌گوید لازم نیست غسل بکند، مثل آن جاست که مثلا شک بکند در یک شرطی از نماز، چه جور آن جا اقل و اکثر ارتباطی است و برائت است این جا هم برائت است این خانم نمی‌داند علاوه بر وضو که باید بگیرد علاوه بر این که تطهیر بدن باید بکند برای این‌که از شرایط نماز است آیا غسل هم از شرایط نماز است یا نه؟ رفع مالا یعملون می‌گوید نه، اگر زن مستحاضه این نماز ظهر و عصرش را به وظیفه عمل کرد و خواند حالا معلوم است اگر خون ببیند که لازم نیست برود غسل بکند دیگر، احدی نگفته، همین فقهاء که گفتند برای نماز غسل بکند اما برای روزه‌اش دیگر کسی نگفته که اگر زنی نماز ظهر و عصرش خواند به وظیفه خواند حالا عصر مستحاضه قلیله‌اش کثیره شده آیا باید غسل کند یا نه؟ هیچ کس نگفته باید غسل کند همین هم دلیل بر این است که این غسل برای نماز است و وقتی برای نماز شد برای حالت آن استحاضه بودنش نیست لذا حال نماز باید ببیند آیا این مستحاضه است یا نه؟ مستحاضه‌اش هم آیا قلیله است؟ آیا متوسطه است؟ آیا کثیره است؟

لذا مسئله قبل ما همین بود مسئله قبل ما که مسئله مشکلی هم بود.

همین بود که اگر یک زنی عمل به استحاضه‌اش نکرد یعنی باید برای هر نمازی یک وضو بگیرد نگرفت باید در متوسطه یک غسل در شبانه روز بکند نکرد، یا اگر کثیره است باید برای هر نمازی یک وضو و یک غسل مگر این‌که جمع کند، نکرد، مشهور این بود که نمازهایش که باطل است روزه‌اش هم باطل است آن مسئله آن بود که ما گفتیم اگر جرأت داشته باشید روایت دلالت ندارد و می‌گوییم نماز مربوط به روزه نیست روزه مربوط به نماز نیست ولی علی کل حال مسئله قبلی ما در این بود که یک کسی به وظیفه نمازهایش عمل نکرد یعنی برای نماز ظهر و عصرش باید غسل کند غسل نکرد حالا روزه‌اش باطل است یانه؟ مشهور گفته بودند روزه باطل است و تمسک به روایت هم کرده بودند آن وقت حالا نماز ما که باطل است روزه باطل است؟ مشهور گفته بودند روزه باطل است اما ما نحن فیه این مسئله نیست.

مسئله این است که این عمل به وظیفه کرده برای نمازهای قبلی مثلا برای نماز ظهر و عصر کثیره بوده جمع بین دو نماز کرده با یک غسل، دو تا وضو هم گرفته خودش را هم تطهیر کرده نماز ظهر و عصرش حسابی درست است در حالی که خون می‌دیده حالا برای مغرب و عشا این خانم پاک شده حالا این خانم پاک شده می‌خواهد نماز مغرب و عشا بخواند باید غسل کند یا نه؟ خب مثل شیخ طوسی فرموده‌اند نه، برای چه غسل کند؟ این جنب که نیست حائض که نیست، در استحاضه هم نماز است که غسل دارد، خود این‌که غسل ندارد لذا مثلا در نماز ظهر و عصر چون نماز ظهر و عصر را فاصله بیندازد دو تا غسل باید بکند برای نماز، و اما الان پاک است نماز مغرب و عشا پاک است آیا باید غسل کند برای نماز مغرب و عشا؟ شیخ طوسی فرموده‌اند نه، علامه در قواعد در همین کتابهایشان نه، اختلاف دارند فرموده‌اند نه، و اما بعضی از بزرگان فرموده‌اند آری، این باید برای نمازهای بعدی، نه هر نمازی، برای آن نماز مغرب و عشا باید غسل بکند چرا؟ قیاس کرده‌اند گفته‌اند مثل حائض می‌بیند مثل جنب می‌بیند و به عبارت دیگر آن حالت را گفته‌اند غسل برایش واجب است گفته‌اند این حالت تمام شده مثل زن جنب است مثل زن حائض است که حیضش تمام شده باید غسل کند برای نمازهای بعدی، ولی حق با مرحوم شیخ طوسی است که آقا این برای حالت نیست برای نمازاست، غسل استحاضه برای نماز است نه این ‌که خود  من حیث هی هی غسل دار باشد وجوب غسل باشد،

ظاهراً دلیلشان تمام است اگر دلیل را نپسندید بگویید که قیاس است، نمی‌شود، روایت نداریم خب نوبت می‌رسد به اصل، این برای نماز ظهر و عصر به وظیفه عمل کرده غسلش را کرده وضویش را گرفته الان می‌خواهد نماز مغرب و عشا بخواند پاک است صد درصد، نه برون خون دارد نه درون وقتی نه برون نه درون نه، غسل برای چه؟ رفع مالا یعلمون می‌گوید نه.

یقین دارد پاک است، مسئله ما که شک نیست، یقین دارد پاک است حالا برای نماز مغرب و عشا که یقین دارد پاک است غسل بکند یا نه؟ می‌گوییم نه چرا؟ برای این‌که نمی‌دانیم نماز مغرب و عشا غسل می‌خواهد یا نه؟ رفع ما لا یعلمون می‌گوید نه، طهارت دارد، وضو می‌گیرد طهارت دارد نمی‌دانیم مثل کسی است که شک می‌کند جنب است آیا طهارت دارد یا نه؟ خب رفع ما لا یعلمون می‌گوید نه، لازم نیست غسل بکند دیگر، شک نمی‌تواند به ما بگوید این طهارت می‌خواهد خب طهارت می‌خواهد طهارتش با وضو، وضو می‌گیرد نماز مغرب و عشا را می‌خواند، نمی‌دانیم اضافه براین وضو باید  غسل  هم  بکند  یا  نه؟  رفع  ما لا  یعلمون می‌گوید نه.

مسئله بعدی این است اگر خانمی که این زیاد هم پیدا می‌شود استحاضه قلیله بوده متوسطه شده یا متوسطه بوده قلیله شده یا کثیره بوده متوسطه شده حالا الان چه باید بکند؟

اگر ما باشیم و قاعده همین که الان هم گفتیم باید الان طبق حالتش عمل بکند لذا مثلا کثیره بوده حالا شده قلیله برای نمازش که آن نماز قبلی که عمل به استحاضه کثیره کرده الان هم که استحاضه کثیره نیست هیچ،استحاضه قلیله است لکل صلاه وضو لذا آن کثیره بودن قبلی نمی‌تواند برایش کار بکند مناط حال فعلیش است حال فعلی این خانم مستحاضه قلیله است، چنانچه اگر به عکس شد ظهر و عصر مستحاضه قلیله بود وضو گرفت لکل صلاه وضو، وضو گرفت و نمازش را خواند حالا الان مغرب و عشاست مغرب و عشا می‌خواهد نماز بخواند استحاضه کثیره‌اش رفته متوسطه باقی مانده لذا غسل که کرده لکل یوم غسل این غسل را در استحاضه کثیره کرده الان نمی‌داند که باید غسل کند یا نه؟ مناط فعلی استحاضه متوسطه است به استحاضه متوسطه‌اش باید عمل بکند چنانچه اگر خانمی استحاضه کثیره بوده غسلش را کرده وضوهایش را گرفته نمازش را خوانده الان موقع نماز مغرب و عشایش است خون کم شده استحاضه استحاضه قلیله شده حالا که استحاضه قلیله است به وظیفه باید عمل بکند وظیفه این خانم این است که لکل صلاه وضو یک وضو می‌گیرد برای نماز مغرب یک وضو  برای نماز عشا، غسل احتیاج دارد یا نه؟ نه، چرا؟ مناط حال فعلی این خانم است و این الان قلیله است نه کثیره، چنانچه اگر قلیله بود الان کثیره شد به وظیفه باید عمل بکند اگر هم به عکس شد کثیره بود الان قلیله باید به وظیفه همان قلیله عمل بکند این‌ها همه همه مربوط به این است که این مناط در استحاضه درون باشد نه برون، آن وقت است که آن قضیه استبراء و قضیه این‌که حالت را به دست بیاورد و امثال این‌ها که مسئله‌اش را سابقا گفتیم، باید امتحان بکند ببیند قلیله است یا متوسطه یا کثیره با آن استبراء با آن امتحان این درون خودش را به‌دست بیاورد اگر قلیله است وظیفه قلیله، اگر متوسطه است متوسطه اگر کثیره است کثیره، و اما اگر کسی حرف ما را بزند که آقا درون مناط نیست برون مناط است البته کسی نگفته چون‌که قول مشهور هم هست نمی‌شود مخالفت کرد به قول مرحوم وحید بهبهانی آغا، می‌فرماید که موافقت مشهور کردن در این گونه مسائل که دلیل نداریم مشکل است اما مخالفت مشهور اشکل است، همین جوری دلیل هم بیاوریم و کسی بخواهد مخالفت با مشهور کند خیلی کار مشکلی است انصافا مخصوصاً بخواهد فتوی بدهد توی رساله و امثال این‌ها، مرحوم صاحب ریاض هم شاگرد این وحید بهبهانی است آن وحید بهبهانی در فوائد حائریه می‌فرماید و مرحوم صاحب ریاض در ریاض، مرحوم صاحب ریاض انصافاً ملا بوده صاحب جواهر همین چند روز قبل می‌فرمود المولی صاحب الریاض این دو بزرگوار، مرحوم شیخ انصاری رضوان الله تعالی علیه ندیدم جایی بگویند اما معمولاً مرحوم شیخ انصاری هم مثل این دو بزرگوار ندیدیم مثلا توی مکاسب در حالی که 1000 فتوی ایشان راجع به شهرت دارد بتواند از شهرت بگذرد ولو دلیل حسابی هم داشته باشد شیخ انصاری این کارها را نمی‌کند لذا مسئله ما این است اگر ما باشیم و دلیل و برهان و فقه و اصول می‌گوییم زن مستحاضه مناط برون است نه درون، این استحاضه قلیله یعنی وقتی که کم خون بیرون بیاید متوسطه یک مقدار بیشتر و کثیره خون خیلی بیرون بیاید سیلان داشته باشد و اما اگر اصلاً خون بیرون نمی‌آید نه قلیله نه متوسطه نه کثیره باید بگوییم این اصلاً مستحاضه نیست نمازهایش را مثل زنهای حسابی بخواند هیچ اشکالی هم ندارد اما فقهاء نگفته‌اند فرموده‌اند حتی باید استبراء بکند دلیل هم ندارند جز یک روایت در باب حیض که آن هم خلاف قاعده است یعنی مسلم است زن حائض تا خون بیرون نیاید اول این حیض نیست می‌داند در درون خون هست و اما بیرون نیامده تا بیرون نیاید حائض نیست مسلم است اما این زن حائض یک خلاف قاعده است این‌که آخر کار اگر نمی‌داند حیض است یا نه؟ امتحان بکند آن وقت اگر در درون خون هست بگوید حبض است اگر در درون خون نیست هیچ، روایت صحیح السند ظاهر الدلاله داریم باید بگوییم یک تعبد است آیا می‌شود این تعبد را از حیض بیاوریم به استحاضه؟ ما می‌گوییم نه، قیاس است و مثل اول است ولی معمولاً فقهاء فرموده‌اند بله مثل همان حائض باید خودش را بررسی بکند در درون اگر خون هست ولو کم بگوید استحاضه قلیله هستم ولو اصلاً خون بیرون نمی‌اید اگر خون متوسط است در درون بگوید استحاضه متوسطه هستم و اگر زیاد است بگوید مستحاضه کثیره هستم عمل به آن بکند و دلیل نیست برای این‌، آن چه دلیل داریم این است که خون حیض یا خون استحاضه یا خون نفاس در وقتی که بیرون بیاید این زن می‌شود حائض می‌شود نفساء می‌شود مستحاضه اما تا خون بیرون نیاید این زن پاک است اعمالش را می‌تواند بدون غسل بدون وضو، چنانچه اگر خون بیرون نیاید لازم نیست خودش را تطهیر کند دیگر، همین جوری برود خودش را تطهیر کند برای چه؟ چنانچه خودش را تطهیر کردن لازم نیست لکل صلاه وضو لکل صلاه غسل هم باید بگوییم نه، اما مشهور نگفته دیگر صرفیین چنین کردند مجبوراً هم ما باید بکنیم به قول وحید بهبهانی ولو شهرت دلیل ندارد موافقتهم مشکل اما مخالفت شهرت هم اشکل، اشکل ظاهراً درست نیست لذا عبارت غلط است اما حرف خیلی حرف بالایی است حرف خوبی است دیگر این خلاصه حرف است این مسائل دماء ثلاثه مسائل مشکلی است، الحمدلله از عمده گذشته‌ایم امیدواریم که به زودی این استحاضه و نفساء هم تمام بشود از شر این خون نجات پیدا کنیم ان شاءالله.

وصلی الله علی محمد و آل محمد