اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم. رب اشرح لی صدری و یسرلی امری واحلل عقدﺓ من لسانی یفقهوا قولی.

در مسئله دیروز خلاصه حرف این شد که ما یک دسته روایت داریم که غسل واحد کافی است از اغسال مختلفه، همین مقدار که غسل جنابت کرد دیگر هر غسلی به ذمه‌اش است هر غسلی که می‌خواهد انجام بدهد به جا‌ آورده می‌شود که  بعضی از روایات مخصوصا مرسله صدوق در این باره دلالتش خوب بود.

اما از آن طرف هم یک دسته روایت هست که می‌فرماید اگر آن غسل را برای جنابت برای جمعه به جا آورد دیگر آن غسل واحد کفایت می‌کند و نمی‌خواهد متکرراً غسل بکند در این باب 43 این دو دسته روایت دیده می شود.

ما جمع کردیم بین دو دسته روایت به این‌که باید نیت غسل بکند تا غسل متحقق بشود لذا اگر نیت بکند غسل جنابت غسل جمعه و یک غسل بکند دو تا غسل متحقق می‌شود و اما اگر نیت بکند غسل جنابت و نیت نکند غسل جمعه، غسل جنابت متحقق می‌شود غسل جمعه نه، و غسل از عناوین قصدیه است به واسطه قصد متحقق می‌شود و غسل جنابت، غسل حیض، غسل جمعه غسل احرام همه آنها یک جور باید بعد از طهارت بدن سر و گردن و دست راست و دست چپ این غسل است اما کدام غسل؟ با نیت متحقق می‌شود معنای عناوین قصدیه همین است با نیت، اگر نیت غسل جنابت بکند غسل جنابت متحقق می‌شود، اگر نیت غسل جمعه بکند غسل جمعه متحقق می‌شود اما در روایات می‌فرماید تسهیلاً للامر دو تا نیت بکن یک غسل بکن مثل این‌که اسمش را می‌گذارند تداخل در مسبب می‌گویند کفایت می‌کند، لذا ما جمع بین روایات را نه خود در آوری، عرفی، می‌گوییم العرف وفق جمع بین دلیلین بکند و بگوید که غسل واحد با نیات مختلفه غسل متکثر می‌شود آن نیت آن غسل را متکررش می‌کند اگر یک نیت است یک غسل اگر دو نیت است دو غسل اگر چهار نیت است چهار غسل، غسل واحد گویا چهار تا غسل می‌شود تحققش هم به واسطه نیت، لذا گفتیم اگر هم بعضی از روایت‌ها مثلا مثل مرسله صدوق بگوید هم غسل واحد کافی از اغسال مختلفه ولو نیت نکرده باشد می‌گوییم آن روایاتی که می‌گوید باید نیت کند تفسیر می‌کند این گونه روایت‌ها را، این خلاصه حرف ما بود،

اما دیروز گفتم عده‌ای من‌جمله مرحوم سید در عروه و بعضی از محشین می‌فرمایند که نه، همان که یک غسل انجام بدهد دیگر هرچه غسل به ذمه‌اش است که اسمش را گذاشته‌اند حقوق الله آن غسلها متحقق می‌شود ولو این نیت نکند، یعنی روز جمعه است اما جنب هم هست رفته غسل جنابت کرده عمداً سهواً نیت غسل جمعه نکرده مرحوم سید می‌گویند هم غسل جنابت است هم غسل جمعه و تمسک کرده است به آن روایتی که می‌فرماید که غسل واحد به جای اغسال مختلفه.

نتوانستیم یک دلیلی پیدا بکنیم برای مرحوم سید و محشین بر عروه بعد از آن که جمع بین روایات را عرفا به این‌جور جمع کردیم که آن روایاتی که می‌گوید غسل واحد کافی است تفسیرش را آن روایاتی می‌کند که می‌گوید غسل واحد کافی است به شرط این‌که نیات مختلفه داشته باشد.

حالا برای این‌که مسئله مسئله مشکلی است باز امروز دوتا روایت بخوانم ببینم آیا جمعی که من عرض کردم پذیرفته می‌شود پیش شما یا نه؟ آن‌که بهترین دلیل است برای آنها، آنها که می‌گویند بدون نیت اغسال مختلفه واقع می‌شود این همان روایت 2 از باب 30 از ابواب ما یصرح به الصوم جلد 7 وسائل من جامع فی شهر رمضان ثم نسی الغسل حتی خرج شهر رمضان ان علیه ان یغتسل و یقضی صلاته و صومه الا ان یکون قد اغتسل الجمعه فانه یقضی صلاته و صومه الی ذلک الیوم و لا یقضی ما بعد ذلک خب این دیگر میفرماید ولو نیت هم نکرده باشد غسل جمعه این کافی است از غسل جنابت دیگر این جا نیت هم نیست در کار، خب حالا این روایت بسنجیم با آن روایت 1 که خواندیم روایت 1 از باب 42 از ابواب جنابت اذا اغتسلت بعد طلوع الفجر اجزأک غسلک ذلک الجنابه والجمعه و عرفه و النحر و الحلق و الذبح و الزیاره فاذا اجتمعت علیک حقوق الله اجزأها عنک غسل واحد و کذلک المرئه یجزیها غسل واحد لجنابتها و احرامها و جمعتها و غسلها من حیضها و عیدها، خب این می‌گوید که غسل واحد لجنابتها و احرامها و جمعتها می‌گوید نیت می‌خواهد مخصوصاً روایت 7 که دیگر بهتر از این روایت 1 هم بود موثقه عمار عن ابی عبدالله علیه السلام سئلته عن المرئه یواقعها زوجها ثم تحیض قبل ان یغتسل قال ان شائت ان تغتسل فعلت و ان لم تفعل فلیس علیها شیئ فاذا طهرت اغتسلت غسلا واحداً للحیض و للجنابه یعنی در وقتی که می‌خواهد غسل بکند نیت جنابت بکند نیت حیض هم بکند غسل واحد کافی از هر دو، خب بگوییم که این روایت دیگر تقریباً مثل ظهور خیلی قوی در این‌که باید نیت بشود تا این‌که غسل متحقق بشود خب پس این روایت که زیاد هم هست این روایت 1 و 7 می‌گوید که باید نیت بشود، حالا آن روایت را چه بکنیم؟ حالا باز روایت 2 را بخوانم صحیحه جمیل عن بعض اصحابه عن احدهما علیه السلام انه قال اذا اغتسل الجنب بعد طلوع الفجر اجزأه ذلک الغسل من کل غسل یلزمه فی ذلک الیوم خب این روایت را مرحوم سید می‌گویند که ظهورش این است اغتسل الجنب بعد طلوع الفجر اجزأه ذلک الغسل من کل غسل یلزمه فی ذلک الیوم یعنی مثلاغسل جمعه هست، غسل احرام هست زن حائض است پاک شده آن غسل جنابت یلزمه فی ذلک الیوم با نیت؟ یا بدون نیت؟ خب می‌گوییم آن روایت‌ها که می‌گوید یجزیها لجنابه و للحیض آنها تفسیر می‌کند این را می‌شود اذا اغتسل الجنب بعد طلوع الفجر اجزأه ذلک الغسل من کل غسل یلزمه فی ذلک الیوم به شرط این‌که نیت آن غسل را بکند و اما نیت نکرده بخواهد غسل واقع بشود می‌گوییم نه، لذا می‌گوییم که آن روایت که می‌گوید غسل را بهجا بیاورد برای آن، تفسیر می‌کند این را که می‌گوید یلزمه فی ذلک الیوم، جمع عرفی، یعنی اگر بدهند دست عرف آن روایتی که می‌گوید و ان لم تغتسل فلیس علیها شیئ فاذا طهرت اغتسلت غسلاً واحداً للحیض و للجنابه این تفسیر می‌کند این را که می‌فرماید اجزأه ذلک الغسل من کل غسل یلزمه فی ذلک الیوم به عبارت دیگر ما مدعی هستیم که این روایت‌ها همه در صدد این است که غسل واحد کافی از اغسال متعدده و اما غسل واحد کافی از نیات متعدده دیگر این روایتی که الان خواندم روایت جمیل دلالت ندارد، نه دلالت ندارد می‌گوییم جمع بین روایت‌ها این جور اقتضا می‌کند که باید نیت کند تا غسل متحقق بشود ولی تا نیت نکرده غسل متحقق نمی‌شود ظاهراً مطالعه کرده‌اید حتماً این روایات باب 43 همه‌اش جمع بین روایات به ما می‌گوید که غسل واحد کافی از این که بخواهی اغسال مختلفه به‌جا بیاوری غسل واحد کافی از اغسال، اما به شرط این‌که آنغسل واحد نیت‌های مختلفه داشته باشد اگر یک نیت کردی یک غسل واقع می‌شود اگر دو نیت کردی دو غسل واقع می‌شود اگر دو نیت وجوب بود مثل جنابت و حیض دو غسل واجب می‌شود اگر یک نیت جنابت بود و یک نیت جمعه  یک غسل واجب می‌شود یک غسل مستحب آن نیت‌ها این می‌شود غسل را متکرر می‌کند البته تعبد است یعنی تداخل مسببات که ما نمی‌گوییم مگر این‌که دلیل حسابی باشد اگر ما بودیم و این روایت‌ها نبود حتی غسلش را هم می‌گفتیم اگر کسی جنب است باید یک غسل بکند اگر هم حائض است و جنب هر دو، دو تا غسل باید بکند اما این روایت‌ها همه همه که ده بیست تا روایت است که ده بیست تا روایت به ما می‌گویند غسل متکرر نه، غسل واحد، اما غسل واحد با نیت‌ها به اندازه‌ای که نیت کردیم غسل‌ها متعدد می‌شود اگر یک نیت یک غسل، اگر دو نیت دو غسل اگر یک نیت واجب یک غسل واجب، اگر یک نیت غسل مستحب یک غسل مستحب، اگر یک واجب و یک مستحب دو تا غسل واجب و مستحب، اما بدون نیت بخواهد غسل جمعه جای غسل جنابت را بگیرد سابقاً گفتیم که در روایات دارد که اگر میت جنب باشد شما غسلش بدهید کافی از اغسال است آن‌جا هم همین است آیا نیت جنابت باید بکند یا نه؟ خب می‌گوییم بله باید نیت جنابت بکند نیت احرام بکند مثلاً نیت جمعه بکند اگر بتوانیم درستش بکنیم و من‌جمله غسل مس میت بکند این را سابقاً در باره‌اش صحبت کردیم، حالا علی کل حال این است  ما هستیم و این روایات باب 43 اگر تفسی گفتید که بگویید آن روایت که می‌گوید للجنابه للحیض آن تفسیر می‌کند این روایاتی که می‌گوید یجزیه غسل واحد، اگر هم تفسیر نگفتید عام و خاص بگویید، یک دسته روایت مطلق است یک دسته روایت خاص است حمل مطلق بر مقید حمل عام بر خاص اقتضا می‌کند این‌که اگر نیت متعدد باشد غسل متعدد می‌شود و الا نه، این‌ها همه جمع عرفی است اگر هم حکومت گفتید آن هم خوب است، بگوییم این روایاتی که می‌گوید یجزیها للجنابه و للجمعه و للاحرام این حکومت دارد براین روایتی که الان خواندم، آن روایت ‌ها حکومت دارد می‌گوید که به شرطی که نیت بکند اگر هم تفسیر نگفتید حکومت نگفتید دیگر عام و خاص آن مسلم است این روایت خاص است حمل عام برخاص می‌گوید که اجزأه ذلک الغسل من کل غسل یلزمه فی ذلک الیوم، اذا نوی ذلک، کل غسل را اذا نوی غسلی به‌جا بیاورد ممکن است همان‌طور که در روایت اول بود ممکن است یک غسل ده تا غسل واقع بشود.

حالا چه شده مرحوم سید و بعضی از محشین بزرگوار این‌ها گفته‌اند که غسل واحد بدون نیت کافی از همه اغسال اگر کسی ده تا غسل به ذمه‌اش است یک غسل به‌جا بیاورد کافی از همه اغسال بلکه ظاهر عبارتشان یک چیز دیگر هم هست و آن این‌که اصلاً اگر نیت نکند چون غسل مستحب نفسی است و غسل می‌کند قربه الی الله برای این‌که قربه الی الله گفتند مستحب نفسی است واقع می‌شود دیگر هیچ نیت نکند دیگر هرچه بشود این غسل واقع می‌شود مثلاً غسل جمعه واقع می‌شود غسل جنابت واقع می‌شود اگر زن حائض بوده و پاک شده غسل این واقع می‌شود اگر می‌خواهد محرم بشود غسل احرام واقع می‌شود تا آخر، این خلاصه حرف است.

فقط چیزی که ما را گیر می‌اندازد دو چیز است و الا این روایات باب 43 همه قابل تءویل است این‌جوری که من گفتم، قابل تأویل هم نه، لااقل حمل عام برخاص است فقط چیزی که ما را گیر می‌اندازد دو چیز است یکی این روایتی که خواندم که جنب شده جنابتش را فراموش کرد یا مثلاً محتلم شده نفهمیده محتلم شده و روزه گرفته نماز خوانده حضرت فرمودند اگر این غسل جمعه کرده باشد آن نماز و روزه‌ای که قبل از غسل جمعه است قضا بکند اما این نماز و روزه‌ بعدی دیگر لازم نیست قضا بکند که فهمیدند، گفته‌اند معلوم می‌شود غسل جمعه به جای غسل جنابت می‌نشیند ولو نیت نکند این آدم را گیر می‌اندازد، باز روایت را یک مرتبه دیگر بخوانم، من جامع فی شهر رمضان ثم نسی الغسل حتی خرج شهر رمضان ان علیه ان یغتسل و یقضی صلاته و صومه الا ان یکون قد اغتسل للجمعه فانه یقضی صلاته و صومه الی ذلک الیوم ولا یقضی ما بعد ذلک یعنی غسل جمعه کافی از غسل جنابت ولو نیت غسل جنابت هم نکرده باشد اصلاً نمی‌داند جنب است، این انسان را گیر می‌اندازد، آن وقت دیروز عرض کردم اول که مرسله است حتی خود صدوق هم در من لایحضر به آن عمل نکرده، و من خیال می‌کنم این روایت چون‌که از هدایه نقل شده، هدایه صدوق اول و یک رساله عملیه است به عنوان روایت یعنی رساله عملیه صدوق اول است که ظاهراً فقه الرضا و هدایه هر دو این‌ها دو تا رساله عملیه هستند از مرحوم صدوق رضوان الله تعالی علیه، صدوق اول، آن وقت مرحوم صدوق دوم از این هدایه روایت نقل می‌کند، فقیه نه، از فقه الرضا هم روایت نقل می‌کند در حقیقت فتاوای پدرشان را مرحوم صدوق دوم به عنوان روی روایت نقل می‌کند اما خود مرحوم صدوق دوم جازم نیست، لذا روایت ارسالش هم این‌جوری است یعنی مرحوم صدوق اول یک رساله دارد مرحوم صدوق دوم آن مسئله مسئله مرحوم صدوق اول را روایت حساب کرده و روی روی مرحوم صدوق نقل کرده، لذا دیروز عرض کردم قدماء متأخرین ندیدیم به این فتوی بدهند که غسل جمعه کافی از غسل جنابت ولو این‌که قصد غسل جنابت نکرده باشد لذا علاوه به ارسال دیروز می‌گفتم اعراض اصحاب هم روی آن است اگر باز هم اصرار بکنید یک حرف دیگر هست و آن این است که غسل درست است یک حرف است قضا ندارد یک حرف دیگر و این مسئله هست که اگر کسی روزه گرفت جنب، اگر عمداً باشد خب روزه‌هایش باطل است اگر سهواً باشد روزه‌هایش صحیح است در حالی که این روایت می‌گوید که روزه‌هایش باطل است در باره نمازش می‌گفتم حدث لاتقاد دارد اما در باب روزه دیگر اگر یک ماه رمضان هم انسان روزه گرفت در حال جنابت روزه‌هایش طوری نیست بگوییم این روایت نمی‌خواهد بگوید که این جنب نیست وقتی فهمید نرود غسل جنابت بکند فرموده این قضا ندارد قضا نداشتن غیر از این است که این جنب است یا نه؟ مثلاً همین روایت را بخواهیم درست بکنیم مثلاً یک کسی جنب شده و نمی‌دانست جنب است هفت هشت ده روز نمی‌دانست جنب است حالا روز جمعه شد نمی‌دانست جنب است رفت برای غسل جمعه غسل جمعه کرد و بعد فهمید جنب بوده خب بفرمایید روزه‌هایش قضا ندارد این روایت می‌گوید روزه‌هایش قضا ندارد حالا این غسل بکند یا نه؟ بحث ما این‌جاست که اگر بگویید که غسل جمعه کافی است لازم نیست دیگر غسل بکند یعنی بعدش هم با همان غسل جمعه که کرده غسل جنابت شده بعدش نماز بخواند بدون غسل جنابت طوری نیست، و نگفته‌اند این را که دیگر لازم نیست غسل بکند، لذا می‌گوییم که این روایت آن‌چه می‌گوید نمی‌گوید غسل جمعه به جای غسل جنابت بلکه آن اندازه که دلالت دارد این است که فرمودند لا یقضی بعد ذلک قضا نیست غیر از این است که جنب هست یا جنب نیست و بحث ما این است که آیا اگر غسل جمعه کرد نیت غسل جنابت نکرد این جنب است یا نه؟ ما می‌گوییم جنب است، مرحوم سید می‌گویند جنب نیست و این روایت که مربوط به قضاست بخواهیم گردن روایت بگذاریم که این جنب نیست لازم نیست غسل بکند ظاهراً دلالت ندارد، لذا این دلالت نیست باید از جای دیگر روی آن بگذاریم برای این‌که می‌گوید قضا نکند، حالا قضا نکند جنب است یا نه؟ بگوییم چون گفته قضا نکن پس جنب نیست خب خیلی زور است دیگر، یک استحسان است.

دیروز عرض کردم خب از همه این‌ها بگذریم استصحاب را چه می‌گوید مرحوم سید؟ برای این‌که این غسل جمعه کرده و نیت غسل جنابت نکرده حالا الان نمی‌دانیم آیا این جنب است یا نه؟ استصحاب می‌گوید جنب است، نمی‌دانیم آیا این غسل جمعه کافی است یا نه؟ می‌خواهد محرم بشود غسل جنابت کرد غسل احرام نکرد حالا الان می‌خواهد محرم بشود نمی‌دانیم که آن غسل جمعه کافی است یا نه؟ عدم کفایت، اقل و اکثر که نیست، متباینین است دیگر، غسل جنابت و غسل حیض ، خب دو تا امر متباین است، غسل حیضش آمد نمی‌دانمغسل جنابتش آمد یا نه؟ استصحاب می‌گوید نه، لذا همه روایت‌ها را بگذارید کنار بگویید این روایت‌ها هیچ کدام دلالت ندارد می‌گوییم نوبت می‌شود اصل اصل به ما می‌گوید که نیت می‌خواهد اگر نیت بکند غسل جنابت واقع می‌شود اگر نیت نکند غسل جنابت واقع نمی‌شود این هم خلاصه حرف تا این جا.

فتلخص مما ذکرناه این‌که این روایت‌ها نمی‌تواند انسان جازم بشود به این‌که غسل واحد بدون نیت غسل‌ها می‌شود لاقل اگر هم حرف ما نه روایت‌ها را عام و خاص نکنید باز می‌گوییم یک روایت دلچسبی که نداریم تعارض بین این روایت‌ها نمی‌دانیم آیا این روایت‌ها در مقام بیان این است که غسل واحد کافی از اغسال با نیت، یا غسل واحد کافی از اغسال بدون نیت؟ نمی‌دانیم، نوبت می‌رسد به اصل استصحاب می‌گوید که غسل واحد با نیات کافی از اغسال مختلفه، خب این یک امر راستی مسئله مشکل است دیگر.

یک مشکلی که باز آن هم خیلی مشکل است برنفع مرحوم سید است این‌که آن کسانی که گفته‌اند کفایت می‌کند قیاس کرده‌اند گفته‌اند وضو این هم بول کرده هم خوابیده سایر احداث از او سرزده حالا یک وضو می‌گیرد کافی از همه این احداث، همین‌جور که آن این‌طور است در غسلش هم بگوییم همین، جنب شده زن حائض بوده طاهر شده غسل نذر به ذمه‌اش است روز جمعه و برای احرام هفت هشت ده تا غسل به ذمه‌اش است، همین‌جور که وضو رافع احداث است این همرافع احداث است این دلیل کسانی‌که برای مرحوم سید گفته‌اند این دلیل بهتر از آن دلیل اول هم باشد، یک قیاس است در باب وضو انسان را طاهر می‌کند وقتی طاهر کرد همه احداث رفع می‌شود در باب غسل هم انسان را طاهر می‌کند وقتی طاهر

شد همه احداث رفع می‌شود، حالا این دلیل وقت گذشت روی آن فکر بکنید باید چه بگوییم تا فردا، ان شاءالله.

 وصلی الله علی محمد و آل محمد